به نقل از «همشهری آنلاین»

بفرمایید توتک! | توتک‌پزون؛ رسم قدیمی شمرون در آستانه سال نو

تاریخ انتشار: ۲ فروردین ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۳۷۶۷۲۱

به گزارش همشهری آنلاین، عید هر سال برای شمیرانی ها با رسم توتک پزان رنگ و بوی تازه‌ای به خود می‌گرفته، اگر با شمیرانی‌ها صحبت کنید، همه آنها رسم توتک پزان را به یاد دارند و اغلب دلشان برای طعم خوش توتک تنگ شده است. همان نان شیرینی‌های محلی که با آمدن بهار پخته می‌شد و کام همه را شیرین می‌کرد. برای با خبر شدن از رسم توتک‌پزان به یکی از قریه‌های شمیران که در لواسان واقع شده، به نام گلوکان می‌رویم و با اهالی آن درباره رسم توتک‌پزان حرف می‌زنیم.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

قصه‌های خواندنی‌ تهران را اینجا ببینید

با کمک خانواده درست می‌شد

رسم توتک‌پزان به سال‌های گذشته باز می‌گردد. هرچند زمان زیادی نیست که از این رسم می‌گذرد؛ ولی گویا نسل جدید درباره آن خیلی نمی‌دانند. «مجید اسکندری» از اهالی قدیمی روستای گلوکان تعریف می‌کند: «نزدیک‌های عید که می‌شد بعد از اینکه اهالی خانه‌تکانی عید را انجام می‌دادند، چند روز مانده به سال تحویل، در محله رسم توتک‌پزان برگزار می‌شد. وقتی اهالی سرگرم پخت توتک  می‌شدند؛ معلوم بود که داریم به سال تحویل نزدیک می‌شویم.»

  او ادامه  می‌دهد: «توتک‌پزان معمولاً به‌ صورت گروهی انجام می‌شود. کار سختی است و نمی‌توان به تنهایی آن را انجام داد. چون برای عید و مهمانان به تعداد بالا پخته می‌شود. اغلب بدین صورت است که خانواده‌ها در خانه‌هایشان و با کمک هم به پختن توتک می‌پردازند.  خانم یا آقا فرقی نمی‌کند.» 

«مجید اسکندری» می‌گوید: «این رسم از همان زمان که شیرینی‌ فروشی و مغازه‌ایی در شمیران وجود نداشته و زندگی‌ها ساده بوده انجام می‌شده و تقریباً می‌توان گفت که توتک تنها نان شیرینی بود که اهالی برای عید می‌پختند و کنار تنقلات دیگر که اغلب مغزیجات، محصولات باغ‌ها و زمین‌های کشاورزی بود، می‌گذاشتند و بدین صورت از مهمانان عید پذیرایی می‌کردند.»

مراحل پخت

زمانی که رسم توتک پزان در شمیران رایج بود، اغلب خانه‌ها شکل باغی داشت و اهالی در خانه‌هایشان از تنور استفاده می‌کردند. «مجید اسکندری» می‌گوید: «نحوه پخت توتک بدین صورت بود که ابتدا در ظرف‌های چوبی که لاک می‌گفتند، خمیر توتک را درست می‌کردند خمیر از آرد، مایه خمیر، روغن، شکر، زعفران، شیر، نمک و آب گرم تهیه می‌شد.  معمولاً یک یا ۲ نفر خمیر را در لاک چوبی به اصطلاح ورز می‌دادند.  بعد روی آن را با یک پارچه آردی می‌پوشاندند و به مدت ۱۵ دقیقه جلو گرمای کرسی یا نور آفتاب می‌گذاشتند. سپس دوباره خمیر را ورز داده، یک نفر با وردنه (لوله چوبی که برای صاف کردن خمیر از آن استفاده می‌شود) خمیر را در مجمعه‌های مسی لب کنگره‌ای صاف می‌کرد.  یک نفر نیز با استکان یا لیوان از خمیرها قالب می‌گرفت.  روی قالب‌ها را هم با چوبی دو سر که هر دو سر شکل‌های مختلفی داشت طرح می‌زدند. در انتها روی خمیرها را با پارچه آردی دوباره می‌پوشاندند و مقابل کرسی یا نور خورشید قرار می‌دادند.  بعد از ساعتی تنور را داغ می‌کردند. یک نفر کنار تنور می‌نشست و با دست مایه زرده تخم مرغ و زعفران را روی خمیرهای توتک می‌مالید. سپس هرکدام از خمیرها را بر روی تنور می‌گذاشتند تا حدی که نان شیرینی نسوزد و به خوبی پخته، طلایی و سرخ شود.  بعد از پخت، نان‌های توتک را با انبر از داخل تنور در می‌آوردند.  رسم توتک پزان یک صبح تا شب طول می‌کشید.

عطر خوش شیرینی‌های محلی

هنوز هم عطر خوش زعفران توتک‌های عید زیر مشامش است. «رسول ملایی» از اهالی قدیمی روستای گلوکان می‌گوید: «عیدها وقتی که در محله توتک پزان بود در تمام محله عطر خوش توتک می‌پیچید که بوی خوشی از زعفران داشت.  آن زمان وقتی از در خانه ها می‌گذشتید، هر خانه ای که در آن توتک پزان بود؛ مشخص می‌شد و امکان نداشت از مقابل آن خانه بگذرید و دلتان نخواهد وارد خانه شوید و یکی از آن نان شیرینی‌ها را مزه نکنید.  با وجود گذشت این همه سال هنوز هم اگر جایی به من بگویند که نان توتک می‌پزند حاضر هستم برای هر دانه‌اش چند هزار تومان هم بدهم، ولی نان توتک بخورم. مزه توتک من را به یاد شمیران و باغهایش، خاطرات دوران کودکی، عطر خوش بهار و ... می‌اندازد.  یاد چادر گلدار حاجیه خانومی که در محله بهترین نان توتک را می‌پخت و... »

کد خبر 747051 برچسب‌ها محله هویت شهری همشهری محله

منبع: همشهری آنلاین

کلیدواژه: محله هویت شهری همشهری محله نان شیرینی خانه ها عطر خوش

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۳۷۶۷۲۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

مسئولان قضایی با اهالی فن در موضوعات مختلف مشورت کنند

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما،  حجت‌الاسلام والمسلمین محسنی اژه‌ای طی سخنانی در آیین تکریم و معارفه معاون اول قوه قضاییه اظهار کرد: آقای دکتر مصدق در طول بیش از ۳۰ سال خدمت در بخش‌های مختلف قوه قضاییه وسع خود را برای پیشرفت امور محوله گذاشتند.
رئیس قوه قضاییه در ادامه با اشاره به ویژگی‌های شخصیتی و مدیریتی حجت‌الاسلام والمسلمین خلیلی معاون اول جدید دستگاه قضا بیان داشت: حجت‌الاسلام والمسلمین خلیلی شخصیتی است که تمام مراحل و مراتب قضایی را طی کرده و اهل تدبیر، نوآوری، تلاش، هماهنگی و مشورت است.
رئیس دستگاه قضا تصریح کرد: همه ما مسئولان قضایی باید توجه کنیم که عهده‌دار مسئولیتی خطیر و تکلیفی سنگین هستیم؛ لذا باید خیلی مراقبت کنیم و در انجام تکالیف، تلاش مضاعف داشته باشیم؛ گاهی ناچاریم از یک امر مباح نیز اجتناب کنیم.
رئیس عدلیه بیان داشت: توقعات به حقی از ما مسئولان قضایی وجود دارد لذا باید با صبر و حوصله و بردباری در برابر موانع و مشکلات بایستیم و امور محوله را به نحو احسن به پیش ببریم.
قاضی‌القضات اظهار داشت: ما در سمت‌ها و مسئولیت‌های قضایی باید بیش از دیگران به حُسن‌خلق توجه داشته باشیم و تمامی همکاران قضایی باید همواره تکریم ارباب رجوع و مراجعان را در زمره اولویت‌های خود قرار دهند.
حجت‌الاسلام والمسلمین محسنی اژه‌ای بیان داشت: امروز بیش از اوقات دیگر به هماهنگی و همکاری نیازمندیم؛ در این راستا نباید از وجود اختلافات و به میدان آمدن افکار و نظریات و سلیقه‌های مختلف هراسید؛ این هنر ماست که با شنیدن اقوال مختلف، اَحسن آنها را انتخاب کنیم و با متخصصین و اهالی فن و انسان‌های خبره در موضوعات مختلف مشورت کنیم.
رئیس قوه قضاییه در پایان خاطرنشان کرد: تاکید من به مسئولان قضایی آن است که در نحوه تعامل با بخش‌های مختلف قوه قضاییه بر اساس تبیین و اقناع عمل کنند؛ چرا که پیشبرد برخی از امور و رفع برخی از مسائل صرفاً با رویکرد دستوری امکان‌پذیر نیست و باید پیوست‌های تبیینی و توجیهی نیز همراه دستور صادره باشد.
حجت‌الاسلام والمسلمین مصدق: طی مدتی که مسئولیت معاونت اول قوه قضاییه را عهده‌دار بودم، ارتباطات مستمر و خوبی را با مجلس و دولت برقرار کردیم
پیش از سخنان رئیس دستگاه قضا، حجت‌الاسلام والمسلمین «مصدق» طی سخنانی ضمن تشکر، قدردانی و طلب حلیّت از رئیس قوه قضاییه و مجموعه دستگاه قضایی، خدمت به مردم را مهمترین عبادت دانست و اظهار کرد: مفتخر هستم که حدود ۳۵ سال از عمر خود را در دستگاه قضایی و در راه ارائه خدمت به مردم صرف کردم.
وی در بخش دیگری از صحبت‌های خود با بیان اینکه همه ارکان قوه قضاییه در اجرای دقیق سند جدید تحول و تعالی دستگاه قضایی کوشا باشند، گفت: جا دارد از همه مسئولان و افرادی که در تنظیم و تدوین سند تحول و تعالی جدید قوه قضاییه نقش داشتند، قدردانی به عمل بیاورم.
حجت‌الاسلام والمسلمین مصدق افزود: طی مدتی که مسئولیت معاونت اول قوه قضاییه را عهده‌دار بودم، ارتباطات مستمر و خوبی را با مجلس و دولت برقرار کردیم و جا دارد که در این راستا از آقای مخبر معاون اول دولت، وزیر دادگستری و هیئت رئیسه مجلس قدردانی کنم.
وی در بخش دیگری از صحبت‌های خود با اشاره به عملیات افتخارآمیز «وعده صادق» و تنبیه صهیونیست‌های متجاوز توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی گفت: طی روز‌های اخیر شاهد بودیم که همه مردم ایران از انجام عملیات وعده صادق که توسط سپاه انجام شد، احساس غرور کرده و به ایرانی بودن خود افتخار و مباهات کردند؛ به طور کلی از مجموعه نیرو‌های مسلح اعم از ستاد کل، ارتش، سپاه، فراجا و وزارت دفاع که برای کشور افتخارآفرینی می‌کنند قدردانی به عمل می‌آورم.
حجت‌الاسلام والمسلمین خلیلی: اگر ما امروز از تحول در دستگاه قضا سخن می‌گوییم و می‌خواهیم به نقطه مطلوب در قوه قضاییه برسیم
حجت‌الاسلام والمسلمین «خلیلی» نیز طی سخنانی در این مراسم، اظهار کرد: از خداوند متعال می‌خواهم که توفیق دهد تا بتوانم در مسئولیت معاونت اول قوه قضاییه، در جهت بسط و گسترش عدالت، منشأ اثر باشم.
وی ضمن قدردانی از اقدامات حجت‌الاسلام والمسلمین مصدق طی دو سال و نیم گذشته در مسئولیت معاونت اول قوه قضاییه گفت: ما باید از تجارب حجت‌الاسلام والمسلمین مصدق به نحو احسن استفاده کنیم.
حجت‌الاسلام والمسلمین خلیلی افزود: همه ما باید توجه داشته باشیم که در طول دوران مسئولیت خود، نه تنها از ارتباط با خداوند متعال غافل نشویم بلکه دائماً این ارتباط را افزایش دهیم.
معاون اول قوه قضاییه همچنین گفت: اگر ما امروز از تحول در دستگاه قضا سخن می‌گوییم و می‌خواهیم به نقطه مطلوب در قوه قضاییه برسیم، باید ابتدا به این حقیقت بیرونی که می‌خواهیم تحول را به معنای واقعی کلمه در دستگاه قضایی اجرا کنیم، باور داشته باشیم.
وی ادامه داد: ضرورت دارد که همه ما دست به دست هم دهیم و تمام توان، ظرفیت، همبستگی، دلبستگی و انسجام خود را برای رسیدن به تحول و تعالی در دستگاه قضا و اجرا و عملیاتی‌سازی رهنمود‌های مقام معظم رهبری و تاکیدات رئیس قوه قضاییه به کار بگیریم.
حجت‌الاسلام والمسلمین خلیلی با بیان اینکه مسیر تحول و تعالی در دستگاه قضا که مسیری سخت و دشوار است را نمی‌توان به‌تن‌هایی طی کرد، گفت: امروز زمان کوتاه است و ضرورت دارد که همه ما با مشارکت جمعی، تمام تلاش خود را صرف کنیم تا به هدف بزرگ تحول و تعالی در دستگاه قضایی نائل شویم.
در پایان این مراسم، با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین محسنی اژه‌ای رئیس قوه قضاییه، آیین تکریم و معارفه معاون اول دستگاه قضا انجام پذیرفت.